Jan Kochanowski to jeden z najwybitniejszych polskich poetów. Żył i tworzył w okresie renesansu (odrodzenia). Nazywany jest często ojcem poezji polskiej. Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku w Sycynie koło Radomia. Jego rodzicami byli Anna i Piotr Kochanowscy, należący do średniozamożnej szlachty. Mieli oni 8 synów i 5 córek. Ojciec przyszłego poety był sędzią sandomierskim.
Mały Janek uczył się najpierw w szkółce parafialnej w Zwoleniu. Następnie rodzice sprowadzili z Krakowa prywatnego nauczyciela – bakałarza Jana Sylwiusza. Był on ulubionym nauczycielem Jana Kochanowskiego. W roku 1544 wstąpił na Akademię Krakowską – obecnie Uniwersytet Jagielloński. Tak rozpoczął się dla niego okres nauki i podróży, który trwał ok. 15 lat. Była to w owych czasach jedna z najznakomitszych uczelni. Do Krakowa przyjeżdżali studenci (żacy) z całej Europy, aby tu studiować. Studiował na wydziale nauk wyzwolonych ok. 4 lata. Następnie wyjechał na dalsze studia do Włoch do Padwy.
Tu powstały jego pierwsze utwory. Były to głównie fraszki pisane po włosku. W tym okresie dużo podróżował. Był m. in. w Królewcu, Wiedniu, Włoszech; zwiedził Rzym, Neapol i Wenecję. Odbył podróż morską przez Morze Śródziemne do Francji, Marsylii i Paryża. W 1559 roku wrócił na stałe do ojczyzny. Przez ok. 15 lat pełnił rolę dworzanina na różnych dworach m. in. u kasztelana Firleja, hetmana Jana Tarnowskiego, biskupa krakowskiego Padniewskiego. Już wtedy był bardzo znany jako autor cenionych fraszek. Dostąpił także zaszczytnego wyróżnienia, pełniąc role dworzanina i sekretarza królewskiego u króla Zygmunta Augusta. W dowód uznania za swoją pracę otrzymał probostwo w Poznaniu i Zwoleniu. Od 1574 roku osiadł na wsi w odziedziczonym po rodzicach Czarnolesie, dlatego też często nazywany jest Janem z Czarnolasu. Wziął ślub z Dorotą Podlodowską. Był to najszczęśliwszy okres w życiu poety. Tu na świat przyszły dzieci: 6 córek (3 zmarły) i 1 syn (pogrobek).
Tu pod słynną lipą czarnoleską powstały najwspanialsze jego utwory: fraszki, pieśni oraz dramat pt. ,,Odprawa posłów greckich”. Dokonał przekładu na język polski ,,Psałterza Dawidów”, fragmentu Pisma Świętego. Wielką tragedią w życiu poety była śmierć ukochanej córki Urszuli w roku 1579. To wydarzenie stanowiło genezę 19-częściowego cyklu ,,Trenów”. Utwór ten zaliczany jest do najwspanialszych dzieł literatury światowej okresu renesansu. Poeta zmarł nagle w Lublinie, gdzie udał się, aby zabiegać o audiencję u króla w sprawie zaginionego szwagra. Msza pogrzebowa odbyła się najpierw w Lublinie. Uczestniczyli w niej m. in. król Stefan Batory i kanclerz Jan Zamoyski. Zwłoki przewieziono do Zwolenia i złożono na tamtejszym cmentarzu. Żona ufundowała tablicę pamiątkową, która utrwaliła w kamiennej płaskorzeźbie podobiznę poety.
Współcześnie w Czarnolesie znajduje się Muzeum poświęcone J. Kochanowskiemu.
TWÓRCZOŚĆ:
- FRASZKI
- ,,Na zdrowie”
- ,,O doktorze Hiszpanie”
- ,,Na dom w Czarnolesie”
- ,, Na lipę”
- ,, O Koźle”
- PIEŚNI
- ,,Pieśń świętojańska o Sobótce”
- ,,Serce roście”
- HYMN
- ,,Czego chcesz od nas, Panie”
- TRENY
- ,,PSAŁTERZ DAWIDA”
- DRAMAT ,,Odprawa posłów greckich”